Günümüzdən Keçmişə Azərbaycan Türklərinin tarixi;
* Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikas(n)ı (1921-1991)
* Azərbaycan Demokratik Respublikas(n)ı (1918-1920)
* Osmanlılarla Əlaqələr (1870-1918)
* Azərbaycan Xanlıqları (1747-1813), Afşarlar (1736-1802), (Qaçarlar, 1796-1925).
* Safeviler (1689-1736)
* Akkoyunluluar (1470-1507), Karakoyunlular (1380-1469)
* Teymurlular (1407-1460)
* Altınordu (1336-1400)
* İlhanlılar (1256 -1336)
* Moğollar
* Harzemşahlar (1172-1220)
* Eldənizlilər Atabəyliyi (1141-1172)
* Böyük Səlcuqlu Dövləti (1040-1141)
* Saciler (879-941)
* Xəzərlər (630-965)
* Qərb Göktürkler (603-630)
* Sibirler (500-603)
Azərbaycanın adı mövzusunda dəyişik görüşlər var. Buranı (M. Ö. 323) idarə edən komandirlərindən Atropatesdən gəldiyi deyildiyi kimi "Od" mənasındakı azar sözlərindən gəldiyi də ifadə edilməkdədir. Ancaq, bu yer/yeyər adının etimologiyası edilərkən, bu bölgədə suverenlik Sürən Sıxar (Xəzər) Türklərinin adı da göz önünə alınmalıdır və qaynaqlara görə gerçək payı da böyükdür.
Türklərin Azərbaycana gəlişləri təxminini və M. Ö. Saka-İskit dövründə başladığı müdafiə olunmaqdadır. M. S. 395 te Hun Türkləri Balkanlara enərkən bir qisiminin Qafqazlar yoluyla Anadoluya və Azərbaycana sallandıqları bilinməkdədir.
Səlcuqlu Türklərinin Azərbaycanda görülmələri isə 1015-1021 illəri arasındadır. Sultan Alparslan zamanında Azərbaycanda Türkmənlər sayəsində Azərbaycanın Türkləşməsi asan gerçekleşmistir. Azərbaycan daha sonra İlhanlıların suverenliyinə girmiş və bir müddət Altınordu Dövlətinin hakimeyitinde qalmış; Akkoyunlu və Karakoyunlular dövründə Türk əhalisi baxımından ən sıx dövrünü yaşamışdır. Daha sonra Azərbaycanda Safeviler, Afşar və Qaçarlar hökm sürmüşlər.
Bundan sonra sırasıyla; Şeki, Gəncə, Bakı, Derbent, Kuba, Nahcivan, Rəvan, Tebriz, Urmiye, Erdil xanlıqları dövrü başlamışdır.
Azərbaycan torpaqları Rusların suverenliyinə girdikdən sonra Erivana və Qarabağa Ermənilər yerləşdirilməyə başlanılmışdır.
Azərbaycan Türkləri, 1918 - 1920də Qafqaz Qurultayını yığmış və 28 May 1918də də milli Azərbaycan Dövlətini qurmuşlar. Bu dövlət Orta Şərqdə ilk avtonom respublika olmuşdur. Ancaq 1920də Qafqaz sonrası Sosialist Sovet Respublikalar Birliyinə qatılmaq məcburiyyətində qalmışdır. 30 Sentyabr 1991də SSCB çöküşüylə müstəqilliyini yenidən elan etmişdir.
Azərilər Qafqaz bölgəsinin ən böyük Türk hissəsini meydana gətirməkdədir..
Bu günə qədər Qafqazlarda Türkçülük hərəkətlərinin mərkəzi hamı/həmişə Bakı olmuşdur. Bu düşüncənin ad ataları Hüseyni Zade Əli, Ağaoğlu Əhməd, Əli Merdem Topçu Bəydir.
Coğrafi Mövqes(n)i
Azərbaycan 38°-25 şimal paralelləri ilə 44°-50 şərq meridianları arasındakı coğrafı bölgəyə yerləşmişdir. Sərhədlərin uzunluğu 3600 kmdir. Azərbaycan 657 metr dəniz səviyyəsindən yüksəkdir və torpaqlarının % 50i dağlıq sahələrdir. Dağlıq sahələr Böyük Qafqaz, Kiçik Qafqaz və Talış dağlarından meydana gəlməkdədir. Ən yüksək yeri Tufandağı' 4489 metrdir. Hinal dağı, Delidağı, Kedidağı əhəmiyyətli dağlarıdır. qura-Aras Düzənliyi ən böyük düzlükdür.
Azərbaycan iqlimi dünyadakı 11 iqlim növündən 9 una malikdir. İllik ortalama istiliyi 10 Cin üzərindədir. Ən böyük gölü 17,5 km² ilə Hacıkabul Gölüdür. Azərbaycanın ən uzun çayı 1364 km Xəzər Dənizinə tökülən Qura Çayıdır. Quranın bir qolu olan Aras isə 1072 kmdir.
İqtisadi və İctimai Quruluş
1991də müstəqilliyini al/götürdükdən sonra, xüsusilə keçiş dövrünün ilk illərində iqtisadi sahədə enişlər olmuş və pul vahidi olaraq Manata bağlı qalmışdır. Ancaq, Azərbaycan məhsuldar əkinçilik əraziləri, təbii qaz, neft və dəmir cövhəri baxımından zəngin qaynaqlara sahib var. Xam neft istehsalı 2006' da gündəlik 600,000 vedrəyə çatmışdır.
Təbii qaz istehsalı isə 1991 də 11 milyon m³ dayan. Cəmi təbii qaz ehtiyatı 118.65 milyard kub metr, neft ehtiyatların da 8 milyard vedrə olduğu müdafiə olunmaqdadır. Ayrıca, petrokimya, yemək, geyim kimi yüngül sənayedə vardır.
* Turizm potensialı yüksək bir respublikadır.
* Bankçılıq və sığortaçılıq inkişaf müddəti göstərməkdədir.
* Ən əhəmiyyətli ixracatı neftdir.
* Petrokıma məhsulları da ixracatda əhəmiyyətli yer tutmaqdadır.
Əkinçilik və Heyvandarlıq
Azərbaycanın yüzdə 7i əkinçiliyə əlverişli torpaqlara malikdir. Bu əkinçilik torpaqlarının böyük hissəs(n)i də Qura və Aras çayları ətrafındadır və ölkədə, əkinçilik böyük ölçüdə sulamağa söykən/dözməkdədir. Yetişdirilən başlıca məhsullar taxıl, meyvə, pambıq, çay, tütün və üzümdür. Ayrıca, tut ağacından ildə 5.000 ton ipək baraması əldə edilməkdədir.
Azərbaycan əkinçiliyində və iqtisadiyyatında heyvandarlığın da əhəmiyyətli yeri var. Ən son məlumatlara görə Azərbaycanda 1,5 milyon mal, 5 milyon qoyun, 30 milyon ev heyvanı var. Arıçılıq inkişaf etmişdir.
Sənaye
Azərbaycanda sənaye sektoru dəqiq maddi istehsalın % 48,3 (1992 təxmini) meydana gətirməkdədir.
* Ağır Sənaye: Enerji, Metalurji, Maşın, emal, Kimya, Meşə Məhsullarıdır.
* Yüngül Sənaye: Toxuma, tikiş, dəri, kürk, ayaqqabıdır.
Nəqliyyat
Azərbaycan inkişaf etmiş bir çatdırma sisteminə malikdir.
* Dəmiryolu: 2.090 km.
* Quru Çatdırması: Quru yolu 30.400 km.
* Dəniz Çatdırması: Xəzər Dənizi yoluyla edilər.
* Hava çatdırması: Bakı hava limanından edilməkdə olub Ankara, İstanbul, Paris, Moskva, Taşkent, Astana, Bişkek, Pekin kimi dünyanın digər bölgələriylə əlaqəlidir.
Təhsil
Azərbaycanda təhsilin bütün digər Türk dövlət və birliklərinə görə çox irəli səviyyədə olduğu görülər. 1991 statistik məlumatlara görə 4775 məktəbdə 1.503.000 şagird oxumaqdadır. Bu gün məktəb sayı 5.000ə, şagird sayı 1.600.000ə çatmışdır. Azərbaycan da 6.500 mədəniyyət təsisi, 4.605 ədəd/adət kitabxana, 125 muzey, 125 musiqi məktəbi, 43 xalq teatr salonu, 3.680 mədəniyyət evi var. Oxuma yazma nisbəti %97.5dir. bakı-Azərbaycan Dövlət Universiteti və buna bağlı İnstitutlar bütün elmi, texniki, sağlamlıq, sənət qollarını ehtiva edər ölçülərdədir. Çox sayda xarici şagird var
* Azərbaycan Universiteleri və həyat
Sağlamlıq
Azərbaycanda sağlamlıq xidmətləri verilərkən üçlü bir sistem tətbiq olunmaqdadır.
1. İlk müdaxilə sağlamlıq məmurlarıyla edilməkdə,
2. Bunların qeyri-kafi qalması halında xəstələr, xəstəxanalara göndərilməkdə,
3. Xəstəxanaların qeyri-kafiliyi vəziyyətində isə xəstələr universitetlərdəki araşdırma xəstəxanalarına göndərilməkdədir.
Beləcə Azərbaycan xalqı bərabər şəkildə sağlamlıq xidmətlərindən faydalanmaqdadır.
İctimai Təhlükəsizlik
Azərbaycanda ictimai təhlükəsizlik şəbəkəs(n)i xərcləri olduqca yüksək olub, GSMH % 18ini tutmaqdadır. Təqaüdçülük yaşı olaraq qadınlarda 55 yaş, kişilərdə isə 60 yaş şərti axtarılmaqdadır.
Bu gün Azərbaycan Respublikas(n)ı iqtisadi müstəqillik anlayışını mənimsəmiş və 1991dən sonrada sərbəst bazar iqtisadiyyatına keçərək dünyayla inteqrasiya olunmaq istəmişdir.
Ayrıca, xüsusi mülkiyyətə icazə verilmiş, birja qanunu çıxarılmış, dövlət təhvilləri hazırlanmış, torpaq qanunu ilə torpaqsız cütçülər torpaqlandırılmışdır. Öz mərkəz bankını qurmuş, nizamlı bir vergiləndirməyi gətirmiş və ölkəyə xarici sərmayə axışını təmin etmişdir.
Birləşmiş Millətlər, Agit, IMF kimi quruluşların da üzvüdür.
İç əlaqələr
* BTC
* BTAK
* Azərbaycan Silahlı Qüvvətləri
* Yeni Manat
